Prawo własności intelektualnej. Zarys problematyki (wyd. II)

Głównym założeniem pracy jest przybliżenie skomplikowanych i niezwykle delikatnych zagadnień „własności intelektualnej” (celowo w tym miejscu używam cudzysłowu, mam jednak nadzieję, że po wnikliwej lekturze książki jej czytelnicy będą już świadomie i ze znajomością przedmiotu używali tego określenia).

Cel jaki wyznaczam jest trudny do zrealizowania, zwłaszcza że odbiorcami tej pracy mogą być również osoby bez przygotowania prawniczego. Dlatego też zagadnienia te muszą być omawiane w sposób przystępny, zrozumiały i łatwy do przyswojenia. Zdaję sobie sprawę, że niejednokrotnie będzie to pierwszy kontakt czytelnika z często niezrozumiałym językiem prawniczym. Nie można jednak przedstawiać zagadnień własności intelektualnej pisząc o niej językiem literackim, tym bardziej że wiele ustaw z zakresu szeroko rozumianego prawa własności intelektualnej używa bardzo często specyficznych określeń. Nie jest możliwe więc opanowanie wiedzy z zakresu własności intelektualnej bez przyswojenia sobie, chociaż w podstawowym zakresie, niektórych pojęć prawnych. Będą one jednak szczególnie akcentowane w treści pracy.

Z tego samego powodu w nieco poszerzonym zakresie została dokonana prezentacja źródeł prawa. Zawiera ona systematyzację źródeł prawa krajowego oraz prawa unijnego z uwzględnieniem postanowień Traktatu Lizbońskiego.

Praca ta oprócz podstawowych informacji, w tym niezbędnych definicji, w wielu miejscach zawiera interpretację przepisów regulujących tę obszerną dziedzinę prawa.

W formie załącznika dołączono również kilkanaście sentencji orzeczeń sądowych, których dokładniejsza analiza niewątpliwie będzie skutkowała właściwym zrozumieniem zagadnień prawa własności intelektualnej.

Praca ta nie jest komentarzem do omawianych ustaw; w zakresie tym odsyłam do już istniejących pozycji. Ze względów merytorycznych i edytorskich wiele zagadnień istotnych dla lepszego poznania problematyki prawa własności intelektualnej, w przedmiotowej pracy została jedynie zasygnalizowana. W takich sytuacjach przywołana jest bogata literatura.

Zdaję sobie sprawę z niedoskonałości pracy, starałem się jednak przedstawić w niej głównie te zagadnienia, które mogą być przydatne studentom czy osobom pragnącym poznać podstawy prawa własności intelektualnej. Mam nadzieję, że każda z osób sięgających po tę pozycję znajdzie w niej coś interesującego, a przede wszystkim coś pomocnego. Praca ta nie aspiruje do miana kompleksowego opracowania z zakresu prawa własności intelektualnej. Ma być jedynie „elementarzem” prawa własności intelektualnej i nie zastąpi lektury odpowiednich ustaw, komentarzy czy orzecznictwa. Założeniem jej jest jedynie przedstawienie kompendium wiedzy, prawnej istoty istnienia i ochrony własności intelektualnej.

Praca została podzielona na trzy części.

1. W pierwszej omówione zostały zagadnienia ogólne prawa własności intelektualnej oraz podstawowe źródła. Przedstawiono w niej również krótki – z konieczności – rys historyczny.
2. Część druga to omówienie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
3. I w końcu część trzecia to analiza prawa własności przemysłowej.

Dodatkowo w Aneksie umieszczono wyciągi z podstawowych aktów prawnych oraz kilka sentencji wyroków sądowych.

Chociaż na rynku wydawniczym nie brakuje monografii czy podręczników omawiających zagadnienia własności intelektualnej, to mam nadzieje, że pozycja ta okaże się również wielce pomocna
w przyswajaniu wiedzy i poznawaniu zawiłości prawa własności intelektualnej.

Wszystkim tym, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę z zakresu prawa własności intelektualnej mogę dodatkowo polecić lekturę pozycji przytaczanych w przypisach, a w sposób szczególny chcę zarekomendować następujące pozycje:

• Łukaszuk L., Dobra intelektualne, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• Podrecki P., Środki ochrony praw własności intelektualnej, Lexis Nexis, Warszawa 2010.
• Prawo autorskie, J. Barta, R. Markiewicz, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.
• Prawo autorskie. Komentarz, E. Ferenc-Szydełko (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Prawo własności intelektualnej. Repetytorium, M. Załucki (red.), Difin, Warszawa 2010.
• Sieńczyło-Chlabicz J., Prawo własności intelektualnej, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.
• Własność intelektualna w przedsiębiorstwie. Wybrane problemy prawne i ekonomiczne, P. Stec (red.), Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości, Gliwice 2010.

Prace te są niedoścignionym wzorem a ich wartość merytoryczna czy sposób ujęcia niektórych zagadnień stały się podstawą niniejszego opracowania.

Z uwagi na dość częste zmiany treści podstawowych aktów prawnych oraz ze względów edytorskich, monografia zawiera jedynie fragmenty dwóch podstawowych ustaw z zakresu prawa własności intelektualnej oraz dwóch konwencji. W formie załącznika znajdują się także istotne, wybrane przez autora orzeczenia sądów krajowych i orzeczenia sądów Unii Europejskiej.

Należy jednak podkreślić, że przed rozpoczęciem nauki prawa własności intelektualnej należy sprawdzić aktualność przytoczonych ustaw i we własnym zakresie dokonać stosownych korekt.

Niniejsza publikacja stanowi uzupełnioną i uaktualnioną wersję książki pt. Prawo własności intelektualnej. Zarys wykładu, wydanej w 2011 r. nakładem Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa w Poznaniu. W porównaniu z wydaniem pierwszym:

• uzupełniono bibliografię oraz przypisy,
• dodano nowe orzecznictwo,
• wzbogacono pracę o nowe wątki.

Praca uwzględnia stan prawny na dzień 30 listopada 2013 r.

W (...) pracy opisowo ujęto zagadnienia prawa własności intelektualnej uregulowane w dwóch zasadniczych dla tej dziedziny prawa ustawach: ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej. Oba te akty prawne są bardzo obszerne, napisane niełatwym językiem, mało zrozumiałym dla osoby nieprzygotowanej, pełne skomplikowanych instytucji. Autorowi monografii udało się przedstawić te trudne kwestie w sposób przystępny, zrozumiały. To wielka wartość każdej pracy naukowej, także i tej. Student, aplikant czy praktykujący prawnik, który przeczyta którykolwiek z fragmentów tej książki, zrozumie go, bo tekst jest napisany klarownie.

Wielką wartością (...) pracy jest jej syntetyczny charakter, polegający na tym, że autor potraktował olbrzymią materię obu wspomnianych ustaw całościowo, podkreślając istnienie instytucji wspólnych dla całego tego prawa, wskazując ich cel i konteksty.

Cała praca jest napisana sprawnie, jasnym stylem, przystępnym nawet dla osoby niemającej wykształcenia prawniczego. Jest oparta na źródłach prawa i orzecznictwie sądowym. Uwzględnia literaturę przedmiotu zarówno tę stanowiącą dzisiaj już klasykę, jak i publikacje najnowsze, prezentujące współczesne poglądy na dość skomplikowaną sprawę dóbr niematerialnych. Trafnym zabiegiem jest zamieszczenie na końcu pracy źródeł prawa własności intelektualnej oraz wybranego orzecznictwa. W ten sposób monografia stała się swoistym kompendium wiedzy teoretycznej i praktycznej – nauki prawa i jego praktyki we wskazanym zakresie. A przy tym praca stanowi zwartą, zintegrowaną całość.

dr hab. prof. UO Ewa Ferenc-Szydełko

Rozdział I. Prawo własności intelektualnej

1. Pojęcie i zakres przedmiotowy prawa własności intelektualnej
2. Rys historyczny prawa własności intelektualnej
3. Źródła prawa własności intelektualnej
   
   • 3.1. Charakterystyka i rodzaje źródeł prawa
   • 3.2. Krajowe źródła prawa własności intelektualnej
   • 3.3. Międzynarodowe źródła prawa własności intelektualnej

Rozdział II. Prawo autorskie i prawa pokrewne

1. Zagadnienia podstawowe prawa autorskiego
2. Zakres przedmiotowy prawa autorskiego
3. Twórca i jego prawa
4. Twórczość pracownicza
5. Dzieła osierocone
6. Autorskie prawa osobiste
7. Ochrona autorskich praw osobistych
8. Autorskie prawa majątkowe
9. Czas trwania autorskich praw majątkowych
10. Przejście autorskich praw majątkowych
11. Dozwolony użytek
12. Utwory audiowizualne
13. Programy komputerowe
14. Plagiat i prawo cytatu
15. Reklama a prawa autorskie
16. Prawa pokrewne
    
    • 16.1. Prawa do artystycznych wykonań
    • 16.2. Prawa do fonogramów i wideogramów
    • 16.3. Prawo do nadań programów
17. Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych
18. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi
19. Prawnokarna ochrona praw autorskich

Rozdział III. Prawo własności przemysłowej

1. Ogólna charakterystyka prawa własności przemysłowej
2. Projekt racjonalizatorski
3. Wynalazki
4. Wzór użytkowy
5. Wzór przemysłowy
6. Patent
7. Dodatkowe prawo ochronne
8. Umowa licencyjna
9. Znaki towarowe
10. Szczególne znaki towarowe
11. Procedura zgłaszania znaku towarowego
12. Uzyskanie prawa ochronnego
13. Oznaczenia geograficzne
14. Topografie układów scalonych
15. Urząd Patentowy
16. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu cywilnym

oraz: Wykaz skrótów, Wprowadzenie, Bibliografia, Aneks:

• Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej
• Akt sztokholmski zmieniający konwencję paryską o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1833 r. (…) sporządzony w Sztokholmie dnia 14 lipca 1967 r.
• Wybrane orzecznictwo