Funkcjonowanie państwa i organizacji w obliczu kryzysów globalnych

Niniejsza książka wydana elektronicznie, będąca kolejną pozycją w bogatej liście publikacji wydanych przez Wydawnictwo GSW, stanowi w dużym stopniu naukowe i intelektualne pokłosie VI Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Funkcjonowanie państwa i organizacji w obliczu kryzysów globalnych", która odbyła się w dniu 22.03.2023 r. Biorąc chociażby pod uwagę, że wśród uczestników konferencji były także osoby z ciężko dotkniętej wojną Ukrainy, konferencja miała postać hybrydową i przebiegała zarówno w gdańskiej siedzibie GSW oraz równocześnie w formule online. Warto przy tym zaznaczyć, że konferencja ta była już kolejnym z międzynarodowych spotkań naukowych organizowanych konsekwentnie pod egidą GSW i jedną z wielu konferencji (dotyczących różnych dziedzin naukowych), której organizatorem czy współorganizatorem była ta Uczelnia.

Jak wiadomo, plonem konferencji naukowych bywa zazwyczaj nie tylko satysfakcja naukowa wynikająca z wysłuchania interesujących referatów i udziału w emocjonujących i wartościowych intelektualnie dyskusjach, ale także publikacje pokonferencyjne. Nie inaczej jest także w przypadku tej konferencji. Gdańska Szkoła Wyższa umożliwiła bowiem zainteresowanym uczestnikom publikację ich referatów, dostosowanych oczywiście odpowiednio do wymogów wydawniczych. Warto przy tym podkreślić, że jest to już wieloletnią tradycją kultywowaną przez sprawnie działające Wydawnictwo GSW, wśród bogatego dorobku którego jest także szereg książek mających w istotnym stopniu charakter pokonferencyjny.

Oddając zatem do rąk Czytelników niniejszą publikację, warto przynajmniej pokrótce przypomnieć okoliczności, w których istotna część publikacji zawartych w tej książce powstała. Zastanawiając się nad tematyką kolejnej konferencji naukowej, mając przy tym perspektywę, że uczestniczyć w niej będą także naukowcy z zagranicy, a przy tym obserwując dramatyczne wydarzenia, które towarzyszyły ludzkości w ostatnich latach, dla władz GSW było dosyć oczywiste, że spotkanie naukowców i ich dyskusja powinny zostać poświęcone funkcjonowaniu państwa i jego aparatu w dobie szczególnego zagrożenia. Waga tego problemu jest oczywista w świetle dramatycznych wyzwań, którym państwa musiały i muszą sprostać, a które – jeszcze niedawno – mogły się wydawać tylko koszmarnym snem człowieczeństwa.

Warto może jeszcze raz przypomnieć datę konferencji – miała ona miejsce w marcu 2023 roku, czyli w momencie wygasania ogólnoświatowej pandemii, która przeorała w dramatyczny sposób życie całych społeczności i pojedynczych osób, zmuszając zarówno "zwykłych obywateli", jak i organy państwowe do odnalezienia się w zupełnie nowej sytuacji. Gdy jeszcze nie przebrzmiał szok wywołany pandemią, stanęliśmy wobec nowego wyzwania – wybuchu w Europie wojny w skali nieznanej od prawie osiemdziesięciu lat. I choć oczywiście główną ofiarą tej wojny jest nieszczęsna Ukraina, to przecież jej reperkusje mają charakter paneuropejski i globalny. Cały czas towarzyszy nam przy tym europejski czy wręcz światowy kryzys emigracyjny, który stawia nowe wyzwania przed państwami i społeczeństwami. Nadal potencjalnym zarzewiem wojny o wielkich konsekwencjach może być sytuacja na Bliskim Wschodzie, Półwyspie Koreańskim i w innym miejscach. Ciągle też stoimy przed wyzwaniami związanymi z dramatycznymi zmianami klimatycznymi, których konsekwencje tak naprawdę dopiero zaczynamy sobie w pełni uświadamiać.

Biorąc pod uwagę "rozedrganie" współczesnego świata, zamiary i próby wielu polityków dążące do konsekwentnego wzruszania istniejącego porządku rzeczy, możemy chyba być pewni, że to nie są ostatnie kryzysy globalne czy regionalne, które będą przebiegały na naszych oczach. Tym cenniejsze są wszelkie publikacje, w których naukowcy starają się sine ira et studio próbować znaleźć odpowiedzi na intrygujące pytania o sposób funkcjonowanie państw i społeczeństw w sytuacjach dramatycznych (i jeszcze do niedawana wydawałoby się niezwykłych czy nieprawdopodobnych). Jest oczywiste, że publikacja niniejsza nie może stanowić odpowiedzi na każde pytanie z tego zakresu, takich odpowiedzi nie zna zresztą dziś naprawdę nikt, ale na pewno stanowić może ciekawy i istotny przyczynek do naukowego przedstawienia zagadnienia ogólnoświatowych kryzysów.

Wobec dużego zainteresowania "konstrukcja" konferencji, i odpowiednio niniejszej książki, musiała mieć charakter wielowątkowy. Organizatorzy mieli bowiem do wyboru albo mocno zawęzić problematykę (i tym samym nieco sztucznie ograniczyć dorobek konferencyjny), albo starać się w racjonalny sposób ją poszerzyć i usystematyzować. Wybrano tę drugą opcję i wierzyć wypada, że dokonano decyzji ze wszystkich miar słusznej, aczkolwiek jest oczywiste, że przy mnogości zagadnień związanych z zagrożeniami, które towarzyszą ludzkości na początku XXI w., każda szeroka formuła konferencji może być kontestowana. Mając jednak w pamięci niezwykle ożywczy, wręcz emocjonujący przebieg konferencji oraz walory publikacji zawartych w niniejszym zbiorze, wypada wierzyć, że podjęto jednak słuszną decyzję.

Biorąc pod uwagę liczbę uczestników, ich zróżnicowane zainteresowania naukowe oraz ich związki z różnymi ośrodkami akademickim i państwami, zdecydowano się dokonać podziału konferencji na cztery, kolejno po sobie następujące panele (podział ten jest w pewnym stopniu widoczny oczywiście także w niniejszej publikacji).

Panel pierwszy zatytułowany był: "Prawo, aparat państwowy i organizacje pozarządowe wobec kryzysów globalnych". Nie ma potrzeby w tym miejscu szczegółowo przedstawiać wszystkich wygłoszonych w ramach jego referatów (program konferencji jest przecież bez problemu dostępny jest na stronach internetowych Gdańskiej Szkoły Wyższej), ale warto może podkreślić, ze znalazło się w nim zarówno miejsce na przedstawienie działań konkretnego stowarzyszenia świadczącego pomoc uchodźcom z Ukrainy, jak odniesienia do konkretnej sytuacji w strefie Gazy, państwach bałtyckich, do kryzysu migracyjnego, pandemii czy wreszcie próby analiz bardziej ogólnych.

Panel drugi: "Zagrożenia dla bezpieczeństwa i wyzwania kryminologiczne w sytuacjach kryzysowych" miał charakter bardziej specjalistyczny, autorzy referatów koncentrowali się bowiem przede wszystkim na zagadnieniach związanych z działalnością poszczególnych służb w czasach zagrożeń. Problematyka obejmowała zarówno zagadnienia kryminologiczne i kryminalistyczne, jak i kwestie cyberbezpieczeństwa czy bezpieczeństwa w szerszym znaczeniu oraz zagrożeń dla praw człowieka w znaczeniu bardziej ogólnym. Nie brakowało także pewnych wątków bardziej ogólnych czy nawet historycznych.

Panel trzeci: "Inwestycje i ochrona środowiska w zarządzaniu kryzysami" miał charakter bardziej ekonomiczno-ekologiczny, choć i tu nie brakowało interesujących analiz prawnych (np. dotyczący wyzwań związanych z gospodarką odpadami). Wygłoszono podczas tego panelu referaty dotyczące między innymi nowych technologii, ochrony środowiska oraz różnych aspektów zarządzania kryzysowego.

Podczas panelu czwartego: "Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania i skutki kryzysów globalnych" uczestnicy konferencji mieli przyjemność wysłuchać i wziąć udział w dyskusji na temat referatów zawierających zarówno treści filozoficzne, jak różnego rodzaju analizy społeczno-ekonomiczne. Zajmowano się zarówno rynkiem pracy w trakcie pandemii, wyzwaniami dla polityki społecznej, a między innymi uczestniczka z Niemiec wygłosiła bardzo ciekawy referat poświęcony roli organizacji muzułmańskich w świadczeniu pomocy uchodźcom w Niemczech i w Polsce.

Biorąc pod uwagę tak wielowątkowe i atrakcyjne naukowo pokłosie przedstawionej konferencji wypada zatem cieszyć się, że istotna część tego intelektualnego dziedzictwa została utrwalona w postaci książkowej. Przekazując niniejsze opracowanie do rąk czytelników, wypada wyrazić nadzieję, że dzięki niemu – choć tylko częściowo i post factum – staną się oni uczestnikami bogatego w treści naukowe i emocjonującego intelektualnie wydarzenia naukowego, którym była VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Funkcjonowanie państwa i organizacji w obliczu kryzysów globalnych". Oczekiwać także wypada, że z racji na wielotematyczny zakres niniejszej publikacji, właściwie wszyscy zainteresowany problematyką kryzysową, zarówno naukowcy, praktycy, jak i studenci odpowiednich kierunków, znajdą w tej książce fragmenty interesujące dla siebie.

Oczywiście przy tak złożonej i zróżnicowanej tematyce odpowiednie ułożenie poszczególnych publikacji w ramach jednego opracowania nie jest łatwym zadaniem redakcyjnym. Wypada jednak mieć nadzieję, że sprostano temu zadaniu przynajmniej w stopniu zadowalającym i tym samym powstała książka, którą "da się czytać", a przynajmniej da się w niej znaleźć odpowiednie dla siebie, interesujące fragmenty. W imieniu organizatorów konferencji, władz Gdańskiej Szkoły Wyższej, redaktorów niniejszej pozycji, a (przede wszystkim) Wydawnictwa GSW – życzymy wszystkim czytelnikom niniejszej publikacji przyjemnej lektury i ciekawej przygody intelektualnej.

Przemysław Kierończyk

Zobacz informacje o VI Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Funkcjonowanie państwa i organizacji w obliczu kryzysów globalnych", Gdańsk, 22 marca 2023 r.

Funkcjonowanie państwa i organizacji w obliczu kryzysów globalnych okiem studentów, Bogusława Karpińska-Głowacka (red.), wyd. online (PDF), Wydawnictwo GSW, Gdańsk 2023, ISBN 978-83-66270-34-3, https://gsw.gda.pl/wydawnictwo_134